08 สิงหาคม 2554
Multiple Myeloma มะเร็งพลาสมาเซล
สวัสดีคับอาจารย์
ผม .... อยู่กระบี่ อยากปรึกษาสักหน่อย แม่ผมเป็นมะเร็ง MM ให้คีโมแล้วหนึ่งคอร์ด
เมือวันที่ 23 พค ส่งผลเลือดไปตรวจ ผลออกมา immunofixation electrphoresis
TFE igG lambda Negative หมายความว่าอย่างไร และคุณหมอที่นครศรีฯ
ให้คีโมตัวใหม่ โบดิโซมิบ คุณหมอช่วยให้คำปรึกษาหน่อยคับ
ขอบคุณคับ
..................................................
ตอบครับ
ก่อนอื่นผมขอเล่าโรคของคุณแม่ของคุณให้ผู้อ่านท่านอื่นได้ทราบปูมหลังก่อนนะ
โรคนี้เรียกเต็มยศว่า Multiple Myeloma แปลว่ามะเร็งของเซลเม็ดเลือดขาวชนิด
พลาสมาเซล (plasma cell) ซึ่งเป็นได้ตั้งแต่แบบเบาสุดที่เรียกว่า
monoclonal gammopathy of unknown significance หรือ MGUS ไปจนถึงหนักสุด
ก็มือมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด plasma cell leukemia
โรคนี้นอกจากจะมีการแบ่งตัวของพลาสมาเซลแบบระเบิดเถิดเทิงจนไปเบียดให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
โลหิตจาง เกร็ดเลือดต่ำทำให้เลือดออกง่าย และตัวเซลอาจจับกันเป็นก้อนเรียกว่า
plasmacytomas ทำให้เห็นเป็นโพรงเนื้ออ่อนอยู่ในกระดูกและปวดกระดูก
นอกจากนี้แล้ว ปกติพลาสมาเซลมีหน้าที่ผลิตโมเลกุลภูมิคุ้มกัน พอตัวมันเป็นมะเร็งมันก็
ผลิตเปะปะแทนที่จะเป็นโมเลกุลภูมิต้านทานดีๆ แต่กลายเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งชื่อ M-protein
ออกมาในเลือดมากมาย ทำให้ใช้เป็นตัววินิจฉัยโรคได้
การผลิตภูมิคุ้มกันแบบไม่สมบูรณ์ออกมานี้ทำให้ร่างกายไม่มีแรงสู้เชื้อโรค ทำให้ติดเชื้อง่าย
ทำให้เลือดข้น และไตพัง
โรคนี้บรรเทาอาการได้ แต่รักษาให้หายไม่ได้ครับ
เอาละคราวนี้มาตอบคำถามของคุณ
1. Immunofixation electrophoresis แปลว่า การตรวจเลือดด้วยวิธีเอาไฟฟ้าผ่าน
เลือดเพื่อให้โมเลกุลโปรตีนชนิดต่างๆ ซึ่งวิ่งตามกระแสไฟฟ้าไม่เท่ากันแยกตัวออกจากกัน
ในโรคนี้เขาตรวจหาโมเลกุลภูมิต้านทานชนิด IgG ซึ่งวิ่งเกาะกลุ่มแยกเป็นพวกต่างหาก
เรียกว่า กลุ่ม lambda โมเลกุลพวกนี้ผลิตออกมาโดยเซลมะเร็งพลาสมาเซล
กรณีของคุณแม่คุณเขารายงานว่า ตรวจแล้วไม่พบ (negative)
ก็หมายความว่า โรคสนองตอบต่อยาเคมีบำบัดที่ให้ไปเป็นอย่างดีมากๆ
2. ในแง่ของการใช้เคมีบำบัด โรคนี้ต้องคอยให้เคมีบำบัดน็อคมะเร็งมันเรื่อยไป
มียาให้เลือกใช้แยะมาก ยา bortezomib ที่คุณเล่าให้ฟังนั้น ปกติหมอเขาจะใช้เป็นไม้สุดท้าย
โดยใช้ควบกับยาทาลิโดไมด์ (thalidomide) ซึ่งงานวิจัยใหม่ๆพบว่าสูตรนี้ได้ผลแม้ยาเก่าอื่นๆ
จะไม่ได้ผลแล้ว
นอกจากเคมีบำบัดแล้ว ในภาพรวม การรักษายังมีทางเลือกอื่นให้เลือกหลากหลาย
โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าอายุไม่มาก ทางเลือกที่ดีมากทางหนึ่งคือ การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก
ซึ่งทางเลือกนี้อาจไม่เหมาะกับคุณแม่ของคุณเพราะท่านอายุมากแล้ว
3. ผมแนะนำว่าสิ่งที่ควรทำเพิ่มเติมกรณีคุณแม่ของคุณคือ
3.1 ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่
3.2 ฉีดวัคซีนป้องกันปอดอักเสบจากเชื้อปอดบวม IPD
3.3 ดื่มน้ำให้มากเข้าไว้ อย่าให้ร่างกายขาดน้ำ เพราะจะทำให้ไตพังได้ง่ายๆ
3.4 ถนอมไตให้ถึงที่สุด อย่าใช้ยาแก้ปวดแก้อักเสบ (NSAID) เปะปะ
เพราะยานี้อันตรายต่อไต
อย่าให้หมอฉีดสารทึบรังสีเพื่อการวินิจฉัยใดๆ เพราะ ทำให้ไตพังได้ชะงัดนัก
โรคนี้ถ้าไตพังก็คือเดี้ยงและลำบากมาก ไม่คุ้มกับสิ่งที่ได้มา
อย่าให้หมอฉีดสารทึบรังสีเพื่อการวินิจฉัยใดๆ เพราะ ทำให้ไตพังได้ชะงัดนัก
โรคนี้ถ้าไตพังก็คือเดี้ยงและลำบากมาก ไม่คุ้มกับสิ่งที่ได้มา
3.5 ป้องกันกระดูกหักสุดชีวิต ให้ท่านขยันเดินออกกำลังกายให้กล้ามเนื้อแข็งแรงทุกวัน
ปรับปรุงทางเดินในบ้านให้ดี เอาของเกะกะออกไป ติดไฟให้สว่างพอเพียง
เอาพรมปูพื้นที่มีขอบให้สะดุดออกไปให้พ้นทางเดิน มีราวให้จับในตำแหน่งที่ควรมี
และปรึกษาหมอว่าการใช้ยา bisphosponate ป้องกันกระดูกหักในกรณีของ-
คุณแม่จะมีประโยชน์ไหม
คุณแม่จะมีประโยชน์ไหม
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
